Migracje zwierząt
Sylabus zajęć
Informacje podstawowe
Kierunek studiów
Nauczanie biologii i przyrody
Specjalność
-
Jednostka organizacyjna
Wydział Biologii
Poziom studiów
Studia drugiego stopnia
Forma studiów
Studia stacjonarne
Profil studiów
Profil ogólnoakademicki
Cykl dydaktyczny
2022-2025
Języki wykładowe
Polski
Obligatoryjność
Fakultatywny
Blok zajęciowy
Przedmioty nieprzypisane
Prowadzący zajęcia
prof. dr hab. Edward Baraniak, baraniak@amu.edu.pl, dr hab. Mirosław Jurczyszyn, jurc@amu.edu.pl, dr hab. Iwona Melosik, melosik1@amu.edu.pl, dr hab. Piotr Zduniak, kudlaty@amu.edu.pl, dr hab. Joanna Ziomek, jziomek@amu.edu.pl, dr hab. Urszula Walczak, urszulaw@amu.edu.pl
|
Okres
Semestr 4
|
Forma zajęć / liczba godzin / forma zaliczenia
|
Liczba punktów ECTS
4.0
|
Cele kształcenia dla zajęć
1. Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami dotyczącymi migracji oraz z dynamiką rozwoju badań nad migrującymi zwierzętami;
2. Przekazanie wiedzy dotyczącej ewolucji migracji i wpływu migracji na podział oraz na historię populacji;
3. Zapoznanie studentów z procesami towarzyszącymi migracjom (orientacja, nawigacja, oraz regeneracja) u różnych grup zwierząt (owady, ptaki);
4. Zapoznanie studentów z typami, strategiami, głównymi szlakami migracji oraz metodami ich badań na wybranych przykładach;
5. Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami dotyczącymi analizy wybranych aspektów wędrówek ptaków i ssaków z wykorzystaniem danych pochodzących z badań terenowych i podstawowych metod statystycznych;
6. Doskonalenie zdolności do kojarzenia i łączenia faktów biologicznych poprzez analizę zmienności genetycznej z danymi geograficznymi i współczynnikiem przepływu genów w populacjach;
7. Zapoznanie studentów z przyczynami zanikania populacji gatunków migrujących i zakłócania mechanizmów ich migracji;
8. Nabycie przez studentów umiejętności zarządzania populacjami zwierząt migrujących oraz przyswojenie wiedzy o istniejących formach ich ochrony.
Wymagania wstępne
Posiadanie przez studentów wiedzy z zakresu: różnorodności świata roślin i zwierząt, genetyki ogólnej oraz ekologii.Efekty uczenia się dla zajęć
| Symbol EU dla zajęć/przedmiotu | Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU student/ka: | Symbole EK dla kierunku studiów |
| Efekt_01 | Zna i rozumie sposoby orientacji zwierząt migrujących w przestrzeni w zależności od ich przynależności systematycznej | |
| Efekt_02 | Zna i rozumie wpływ migracji na historię populacji | |
| Efekt_03 | Zna i potrafi zidentyfikować migracje w celach rozrodczych u różnych grup zwierząt zamieszkujących środowiska wodne i lądowe | |
| Efekt_04 | Zna i potrafi diagnozować przyczyny zanikania populacji gatunków migrujących i zakłócania mechanizmów ich migracji | |
| Efekt_05 | Zna i potrafi interpretować parametry genetyczne opisujące zmienność genetyczną populacji w aspekcie migracji osobników | |
| Efekt_06 | Potrafi wymienić i zinterpretować obowiązujące akty prawne, konwencje europejskie i światowe dotyczące ochrony i zarządzania populacjami zwierząt |
Treści programowe
| Lp. | Treści programowe dla zajęć/przedmiotu | Symbol EU dla zajęć/przedmiotu |
| 1. |
Podstawowe pojęcia dotyczące migracji |
Efekt_01, Efekt_03, Efekt_04 |
| 2. |
Ewolucja migracji w periodycznie zmieniającym się środowisku oraz w środowisku przestrzennie heterogennym ale stabilnym w czasie; ewolucja populacji w kontekście migracji |
Efekt_02, Efekt_05 |
| 3. |
Migracja owadów ich orientacja w przestrzeni i zdolności nawigacyjne |
Efekt_03 |
| 4. |
Wędrówki ptaków (przygotowanie do lotu, czas odlotu, orientacja w przestrzeni i nawigacja, regeneracja w tracie migracji) strategie i główne szlaki migracji ptaków, metody badań ich wędrówek oraz omówienie zagrożeń |
Efekt_01, Efekt_03, Efekt_04 |
| 5. |
Przyczyny występowania migracji u ssaków (powody i cele migracji, migracje długo- i krótkodystansowe, wzory zachowań podczas migracji). |
Efekt_03, Efekt_06 |
| 6. |
Migracje w celach rozrodczych wybranych grup zwierząt lądowych (stawonogi, płazy, gady, ssaki) i wodnych (stawonogi, ryby, płazy gady i ssaki). |
Efekt_01, Efekt_03, Efekt_04 |
| 7. |
Migracje, a podział populacji na subpopulacje Migracje, a historia populacji Przewidywanie rozwoju populacji z uwzględnieniem migracji – analiza modeli |
Efekt_02, Efekt_05 |
| 8. |
Przyczyny zanikania populacji gatunków migrujących oraz zakłócania mechanizmów ich migracji oraz metody ich ochrony. Skuteczne mechanizmy zarządzania populacjami zwierząt migrujących |
Efekt_01, Efekt_06 |
Informacje dodatkowe
| Metody i formy prowadzenia zajęć | |
|---|---|
| Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień | |
| Wykład problemowy | |
| Dyskusja | |
| Praca z tekstem | |
| Metoda analizy przypadków | |
| Rozwiązywanie zadań (np.: obliczeniowych, artystycznych, praktycznych) | |
| Metoda ćwiczeniowa | |
| Pokaz i obserwacja | |
| Praca w grupach |
| Sposoby oceniania | Symbole EK dla modułu zajęć/przedmiotu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| EK_1 | EK_2 | EK_3 | EK_4 | EK_5 | EK_6 | ||
| Test | x | x | x | x | x | x | |
| Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM | |
|---|---|
| bardzo dobry (bdb; 5,0): | Bardzo dobra znajomość podstawowych zagadnień przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach. Umiejętność planowania aktywności w realizowaniu wyznaczonych zadań przez prowadzącego. Bardzo dobre zaliczenie testu końcowego. |
| dobry plus (+db; 4,5): | Prezentowanie na dobrym poziomie wiedzy na temat podstawowych zagadnień przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach. Łatwość wykonywania wyznaczonych zadań przez prowadzącego w stopniu większym niż podstawowy. Dobre lub bardzo dobre zaliczenie testu końcowego. |
| dobry (db; 4,0): | Prezentowanie na dobrym poziomie wiedzy na temat podstawowych zagadnień przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach. Umiejętność wykonywania wyznaczonych zadań przez prowadzącego w stopniu zadowalającym. Dobre zaliczenie testu końcowego. |
| dostateczny plus (+dst; 3,5): | Prezentowanie minimalnej wiedzy w zakresie treści programowych przedmiotu. Umiejętność wykonywania wyznaczonych zadań przez prowadzącego w stopniu podstawowym. Dobre lub dostateczne zaliczenie testu końcowego. |
| dostateczny (dst; 3,0): | Prezentowanie minimalnej wiedzy w zakresie treści programowych przedmiotu. Umiejętność wykonywania w stopniu podstawowym zadań wyznaczonych przez prowadzącego. Minimalne zaangażowanie w pracę na zajęciach. Dostateczne zaliczenie testu końcowego. |
| niedostateczny (ndst; 2,0): | Brak wiedzy dotyczącej podstawowych zagadnień przedstawionych na wykładach i ćwiczeniach. Brak umiejętności wykonywania zadań wyznaczonych przez prowadzącego. Nie zaliczenie testu końcowego. |
Literatura
Wydawnictwa książkowe
- 1. Templeton AR. : Population genetics and microevolutionary theory. , Wiley-Liss, New Jersey, 2006
2. Drake V.A. & Gatehouse A.G.,: Insect migration: tracking resources through space and time, , University Press, Cambridge, 1995
3. Baker R.R.: The evolutionary ecology of animal migration, Hodder & Stoughton, London, Sydney, Auckland Toronto, 1978
4. Martyn C. L., Baras E., Thom T. J. & Slavík O.T.G: Migration of freshwater fishes , Wiley-Blackwell, Oxford, 2001
5. Ueda H., Tsukamoto K.: Physiology and ecology of fish migration, CRC Press, Taylor & Francis, Boca Raton, 2014
6. Newton I.: The migration ecology of birds , Academic Press, Elsevier Ltd., San Diego, 2008
7. Gauthreaux, S.A.: Animal migration, orientation, and navigation , Academic Press, New York, 1980
8. Milner-Gulland E.J., Fryxell J. M., & Sinclair A. R.E.: Animal migration a syntesis , Cambridge University Press, Oxford, 2011
9. Drake V. A., Reynolds Don R. : Radar entomology, observing insect flight and migration , CAB International CABI, Boston, 2012
10. Adams R.A., Pedersen S.C.: Bat Evolution, Ecology, and Conservation, Springer, New York, 2013
Artykuły w czasopismach
- 1. Griswold CK, Taylor CM, Morris DR. (2010): The evolution of migration in a seasonal environment. , Proc. R. Soc. B. , 277: 2711-2720.
2. Blanquart F, Gandon S. (2011): Evolution of migration in periodically changing environment , The American Naturalist , 177, 2: 188-201.
3. Pulido F. (2007): The genetics and evolution of avian migration. , BioScience , 57, 2: 165-174.
4. Stefanescu C., Páramo F., Åkesson S., Alarcón M., Ávila A., Brereton T., Carnicer J., Cassar L.F., Fox R., Heliölä J., Hill J.K., Hirneisen N., Kjellén N., Kühn E., Kuussaari M., Leskinen M., Liechti F., Musche M., Regan E.C., Reynolds D.R., Roy D.B., Ryrholm N., Schmaljohann H., Settele Y., Thomas C.D., van Swaay C., Chapman J.W. (2013): Multi-generational long-distance migration of insects: studying the painted lady butterfly in the Western Palaearctic, Ecography , 36: 474– 486.
5. Fransson, T., Jakobsson, S., Kullberg, C. (2005): Non-random distribution of ring recoveries from Trans-Saharan migrants indicates species-specific stopover areas, Journal of Avian Biology , 36: 6-11.
6. Tøttrup, A.P., Thorup, K., Rainio, K., Yosef, R., Lehikoinen, E., Rahbek, C. (2013): Avian migrants adjust migration in response to environmental conditions en route., Biology Letters, 4: 685-688.
Nakład pracy studenta i punkty ECTS
| Forma aktywności | Średnia liczba godzin* na zrealizowanie aktywności | |
|---|---|---|
| Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem | 45 | |
| Praca własna studenta: | ||
| Przygotowanie do zajęć | 20 | |
| Czytanie wskazanej literatury | 15 | |
| Przygotowanie pracy pisemnej, raportu, prezentacji, demonstracji, itp. | 10 | |
| Przygotowanie projektu | ||
| Przygotowanie pracy semestralnej | ||
| Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia | 30 | |
| SUMA GODZIN | 120 | |
| LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU | 4 | |
* godzina (lekcyjna) oznacza 45 minut